Menstruasiya gigiyena vasitələrini seçən bütün qızlar üçün, tez-tez gözlənilməz bir seçim qarşısında qalır. İndi müxtəlif növ vasitələr çoxdur: dəsmallar, tamponlar, alt paltarları...
Tamponlardan artıq bir neçə onillikdir dünya miqyasında qadınlar istifadə edirlər, qızları hələ də tez-tez təhlükəsizlik məsələsi narahat edir – axı, dəsmallardan fərqli olaraq, tampon daxilə yerləşdirilir və bəziləri mikrobların orada çoxalacağından narahat olurlar.
Ancaq biz şübhələri aradan qaldırmağa tələsirik: müasir dünyada tamponların istehsalında istifadə olunan materiallara diqqətlə nəzarət edilir, buna görə düzgün istifadədə risk sıfıra endirilir. Məhz bu qaydalar haqqında məqalədə danışacağıq.
Tamponlardan necə düzgün istifadə etmək olar?
Dərhal qeyd etmək lazımdır: geniş yayılmış inanca baxmayaraq, tamponları hətta cinsi həyat yaşamamış qızlar da istifadə edə bilər.
İndi tamponların istifadəsini mümkün qədər təhlükəsiz və rahat edəcək bəzi əsas qaydalar haqqında danışaq:
- bir tampon yalnız bir dəfə istifadə edilə bilər. Bu, istisnasız sərt bir qaydadır!
- əgər tamponla üzməyə gedirsənsə, hovuzdan və ya dənizdən çıxdıqdan dərhal sonra onu dəyişməlisən;
- tamponlarla dəsmalların istifadəsini əvəz etmək yaxşıdır;
- əgər hələ tamponu necə daxil etməyi tam öyrənməmisənsə, aplikatorlu tamponları seç;
- tamponları yalnız aybaşı zamanı qanı udmaq üçün istifadə et - gündəlik vajinal ifrazatları udmaq üçün uyğun deyillər. Xüsusilə kəskin vəziyyətlərdə, məsələn, kandidoz zamanı uyğun deyillər. Vajinanın öz mikroflorası var və ondan qurtulmaq və bütün ifrazatları udmaq cəhdlərindən çəkinmək lazımdır. Əgər ifrazatlar çox narahat edirsə, həkimə müraciət etmək və diaqnostika aparatmaq lazımdır;
- əgər tamponlara reaksiya baş verərsə (yanma və ya qaşınma), müvəqqəti olaraq istifadəni dayandır və ya başqa növ və ya marka tamponlar al;
- tamponla üzməyi planlaşdırırsansa, qoyu rəngli, möhkəmləndirilmiş aralıqlı mayoları seç;
- mülayim və güclü udma qabiliyyətli tamponlar arasında ilkini seçmək yaxşıdır, çünki neçə tez-tez tamponu dəyişdirsən, orqanizm üçün bir o qədər yaxşıdır;
- tamponları yuxu zamanı istifadə etmək olmaz. Bu zaman dəsmallara üstünlük vermək daha yaxşıdır. Çünki tamponları ən azı 4-8 saatdan bir dəyişdirmək lazımdır, riskə getməyin. Heç yuxuda tamponun “doluluq” səviyyəsini izləyə bilməzsən;
- gigiyena haqqında yadda saxlamaq vacibdir – tamponu dəyişməzdən əvvəl əlləri yumaq və aybaşı zamanı tez-tez yumaq lazımdır.
Tamponları necə daxil etmək və çıxarmaq olar?
Tampon vajinaya daxil edilir və bir neçə saat ərzində menstrual axıntıları sorur, sonra xüsusi ipdən (sapdan) çəkilərək çıxarılır.
Tamponlar aplikatorlu və aplikatorsuz olur. Aplikatorlu tamponlar daha asan istifadə üçün nəzərdə tutulub – onları adətən aybaşıları yenicə başlamış və tampon daxil etmə prosesini tam öyrənməmiş qızlar alırlar.
Aplikatorsuz tamponları necə daxil etmək olar?Bunun üçün dəqiq bir alqoritm var:
- Əlləri sabunla yuyun və ya axar su yoxdursa, diqqətlə nəm salfetlə silin
- Tamponu fərdi qablaşdırmadan çıxarın. Qablaşdırmada cırılma və ya cızıqların olub-olmadığını yoxlayın. Əgər qablaşdırma bütövüdsə, davam edə bilərsiniz. Əks halda, tamponu dəyişmək daha yaxşıdır;
- İpi (sapı) diqqətlə çəkin. Birincisi, onu düzəltmək lazımdır. İkincisi, onun tamponun dibinə möhkəm yapışdığından əmin olun. Bu vacibdir, çünki bir neçə saat sonra həmin ipdən tutaraq tamponu çıxaracaqsınız;
- Özünüzə uyğun bir mövqe seçin. Bu məqsədlə həm çömbəlmək, həm də bir ayağı yüksəklikdə, məsələn, vanna kənarına qoymaq olar. Bəzi qadınlar tamponu uzanaraq da daxil edirlər;
- İki barmaqla tamponun dibindən tutun, amma ipi sıxmadan. İpli ucu sizdən uzaqda olmalıdır;
- Digər əlinizlə cinsiyyət dodaqlarını aralayın;
- Rahatlayın;
- Tamponu maksimum dərinliyə daxil edin, ipini çöldə saxlayaraq;
- Ağrılı hisslər varsa və ya tampon hiss olunursa, bu normal deyil, onu çıxarmaq və yenisini qoymaq lazımdır.
Aplikatorlu tamponları necə daxil etmək olar? Alqoritm demək olar ki, aplikatorsuz tamponlar üçün olanla eynidir, amma bəzi fərqlər var. Bunlar:
- Əlləri sabunla yuyun və ya nəm salfetlə diqqətlə silin;
- Tamponu fərdi qablaşdırmadan çıxarın;
- Tamponu iki barmaqla bir borunun digərinə daxil olduğu yerdən tutun;
- Özünüzə uyğun bir mövqe seçin;
- Barmaqlarınızla cinsiyyət dodaqlarını aralayın;
- Rahatlayın;
- Aplikatoru vajinaya daxil edin və birinci boru görünməyənə qədər irəliləyin;
- İkinci boruya basın. Tampon vajinaya daxil olacaq;
- Plastik aplikatoru çıxarın və utilizasiya edin;
- Tamponun nə dərəcədə rahat olduğunu yoxlayın.
Tamponu necə çıxarmaq olar?
- Əlləri yuyun və ya nəm salfetlə diqqətlə silin;
- Rahat bir mövqe seçin;
- İpi yavaş-yavaş çəkin;
- Tamponu utilizasiya edin. Diqqət edin: onu unitaza atmaq olmaz! Tampon şişir və suda parçalanmadığı üçün kanalizasiyanı tıxaya bilər.
Tampon çıxarılmırsa nə etməli? Tamponu ipi istifadə etmədən, diqqətlə barmaqlarınızla vajinadan çıxarmaq lazımdır. Yaxud ginekoloqa müraciət edin – o, tamponu adi ginekoloji alətlərlə çıxaracaq. Bu prosedur ağrısızdır.
Tamponları nə qədər tez-tez dəyişmək lazımdır?
Hər hansı gigiyena vasitəsinin vaxtında dəyişdirilməsi vacibdir, amma tamponlarda bu xüsusilə önəmlidir. Bunun səbəbi təhlükəli bir vəziyyət olan toksik şok sindromudur ki, bu da çox ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. O cümlədən, tamponun çox uzun müddət qalması nəticəsində də bakteriyalar çoxalır və orqanizmə zərər vurulur.
Buna görə də, tampon bədəndə 4-8 saatdan çox qalmamalıdır. Ən yaxşısı isə 6 saatdan çox olmamasıdır. Bu qaydaya hətta tampon tam dolmasa belə riayət etmək lazımdır. Əgər tampon kiçik ölçüdədirsə və az udma qabiliyyətinə malikdirsə, onu daha tez-tez dəyişmək lazımdır.
Eyni zamanda, öz sağlamlıq vəziyyətinizə nəzarət etmək də vacibdir. Toksik şok sindromunun bəzi simptomları bunlardır:
- yüksək temperatur;
- ürəkbulanma;
- diareya;
- başgicəllənmə;
- zəiflik;
- qusma;
- səpgilər;
- bel ağrısı;
- gözlərin və/və ya boğazın qızarması;
- sidik ifrazının olmaması.
Bu cür simptomlar meydana gəldikdə dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır. Amma sakitləşmək üçün bildiririk ki, tamponun düzgün istifadə edilməsi zamanı toksik şok sindromunun ehtimalı sıfıra bərabərdir.
Nəticələr
Tamponun istifadəsinin rahat və təhlükəsiz olması üçün yalnız bir neçə qaydaya əməl etmək lazımdır: hər 4-6 saatda bir dəyişdirin, yalnız aybaşı zamanı istifadə edin, yuxu zamanı istifadə etməyin, gigiyenaya diqqət edin və sairə.
Tamponu necə daxil etmək olar? Rahat bir mövqe seçmək və tamponu vajinaya maksimum dərinliyə qədər yavaş-yavaş daxil etmək lazımdır. Bu zaman heç bir narahatlıq olmamalıdır.
Aplikatorlu tampon üçün də oxşar qayda keçərlidir, yalnız bu halda tamponu yerləşdirdikdən sonra plastik aplikatoru çıxarmaq lazımdır.
Tamponu çıxarmaq da sadədir: xüsusi ipdən (sapdan) diqqətlə çəkmək lazımdır.
Bu qaydalara riayət et və alt paltarın qorunacaq – tampon sikl zamanı sızıntılardan etibarlı şəkildə qoruyacaq.
